Ga naar de inhoud

Zo werkt dat: de revisie van een transformator

Een transformator wordt periodiek onderhouden. Afhankelijk van de toestand van de regelschakelaar kan besloten worden een revisie uit te voeren. Wie de omvang en capaciteit van een gemiddelde transformator voor ogen heeft, kan zich voorstellen dat dit een flinke klus is, die soms wel twaalf weken in beslag neemt! Reitze de Haar, projectcoördinator binnen het trafoteam, legt uit hoe een revisie in z’n werk gaat.  

 

“Op dit moment onderhouden we zo’n 600 transformatoren in ons land. Een deel daarvan is redelijk tot splinternieuw. Er zijn ook nog exemplaren van een jaar of zestig, zeventig oud. Dat vraagt om goed onderhoud,” begint Reitze. Afhankelijk van het type transformator en de regelschakelaar die erin zit, wordt dat onderhoud zo’n eens per jaar-, tot eens per zes jaar gedaan.  

 

Op locatie 

“We inspecteren alles dan visueel én functioneel,” legt hij uit. “Je kunt de traforegeling zien als de versnellingen van een fiets. Een deel kan grote stappen verstellen en een deel doet de fijne regeling. Het deel wat fijn regelt kun je op locatie inspecteren. Het deel die grote stappen maakt kan alleen gemeten worden op locatie.  We meten dan de weerstand. Als die te hoog blijkt is dat een aanleiding om een transformator te reviseren,” vervolgt Reitze. Gaat het om een kleine revisie, dan kan het in sommige gevallen op locatie. Door de jaren heen heeft het team zelf gereedschappen ontwikkelt en gecertificeerd waarmee zij meer reparaties op locaties kan uitvoeren.  

 

De revisiewerkplaats 

Voor het grotere werk gaat een transformator naar de revisiewerkplaats in Duiven. “Na een uitgebreide check op asbest en de eventuele sanering daarvan gaat de trafo uit elkaar,” legt Reitze uit. De olie (dat kan variëren in hoeveelheid van 800 tot ruim 40.000 liter) wordt tijdens de revisie opgeslagen in een externe tank. Qirion beschikt over apparatuur om de olie te regenereren. “We ontgassen, drogen en filteren het. Ook dat is onderdeel van de revisie. Wanneer we regulier onderhoud of kleine revisies op locatie doen nemen we altijd een olie aanhanger mee waarin 800 liter schone olie zit. De ‘oude’ olie wordt tijdelijk opgeslagen in een olietank bij de werkplaats, waarna het wordt verkocht voor hergebruik.” 

 

“Vervolgens lopen we alle actieve delen van het binnenwerk na. Denk aan de spoelen, omschakelaar, de constructie. We zien de weerstandsverhoging uit de meting terug op de contacten, er is dan sprake van inbranding of verkoling. De contacten worden opgeknapt, vernieuwd, verzilverd of gepolijst.” Na het mechanisch opknappen van de hele transformator wordt hij nog volledig opnieuw geconserveerd. Dat wil zeggen: de transformatorkast, deksel en eventuele koeler worden opnieuw geschilderd. Met de revisie wordt gestreefd naar het verlengen van de levensduur van een transformator met minstens 15 jaar.   

 

Testen en in gebruik  

“Het laatste onderdeel van de revisie is de eindkeuring in het hoogspanningslab in Duiven. De resultaten uit de metingen worden vergeleken met de FAT, Factory Acceptance Test. We testen de transformator dan eigenlijk precies zoals hij is getest in de fabriek.  

De metingen die uitgevoerd worden zijn onder andere: Proefspannen, geïnduceerd proefspannen, isolatieweerstanden, Tan D/capaciteiten, overgangsweerstanden, 4 uur nullast, ratiometing,  

Op locatie doen we vervolgens een IBN, In Bedrijf Name. Dan controleren we of alles werkt, of de signalen binnenkomen, beveiligen goed werken. Zo ja, dan is de cirkel rond.”  

 

Toekomstbestendig 

Het is dus best een ding, het reviseren van een transformator. In de afgelopen tien jaar zijn er gemiddeld acht revisies per jaar gedaan. Gezien de doorlooptijd is dat best een fors aantal. “Al zien we wel een terugloop in het aantal. Vanwege de energietransitie worden veel stations verzwaard, vernieuwd of bijgebouwd. Daarbij kijken we natuurlijk kritisch naar het toekomstplan van een station op het moment dat we een transformator keuren. Duurzaamheid en veiligheid staan immers altijd voorop.”